Antoinet van Helvoirt heeft in haar werk als heemraad van het waterschap heel direct te maken met de gevolgen van klimaatverandering. ‘De extreme droogte van vorige zomer, de enorme piekbuien. Dat raakt het waterschap in de ziel. Het risico op wateroverlast en watertekorten loopt op door de klimaatverandering. We willen echt onze bijdrage leveren aan het tegengaan en beperken van klimaatverandering door energieneutraal te gaan werken. Dat doen we door energiebesparing maar ook door zelf duurzame energie op te wekken op onze zuiveringen, met zonnepanelen en met wind.’

Pluspunten ten opzichte van de zon
Van Helvoirt: ‘Windenergie is een efficiëntere techniek dan zonne-energie. Bovendien legt een windturbine een aanzienlijk minder grote claim op het landschap dan een enorm grondoppervlak met zonnepanelen. En mocht er over 20 jaar een betere nieuwe techniek beschikbaar zijn, dan kun je zo’n windturbine gemakkelijk opruimen en is het landschap weer intact.’

IJsselwind is een samenwerkingsverband van de burger-energiecoöperaties van Zutphen, Brummen, Voorst en Lochem. Maarten Delen zit in het bestuur van IJsselwind namens LochemEnergie. Hij ondersteunt het betoog van Van Helvoirt met concrete cijfers: ‘Als je met zonnepanelen de energie zou willen opwekken van 3 windmolens, dan moet je 30 tot 40 hectare grond volleggen met panelen. Ook de recyclekosten van de materialen ligt bij windturbines veel lager. Bovendien heb je geen last van dag en nacht en van zomer en winter. Dat zijn allemaal pluspunten van windenergie.’

Verantwoordelijkheid niet afschuiven
Uitgangspunt van de lokale energiecoöperaties is zélf verantwoordelijkheid voor de energietransitie nemen. Delen: ‘Niet afschuiven op anderen, maar kijken naar wat we zélf kunnen doen. De eerste resultaten hebben we als coöperaties geboekt met zonne-energie, maar alleen daarmee gaan we het bij lange na niet redden. Het gaat om een slimme mix van besparen en duurzame energiebronnen. Windenergie is daarin onmisbaar. Wat LochemEnergie betreft zullen er ook op andere locaties in Lochem en de Stedendriehoek windmolens gerealiseerd moeten worden.’

Intensief overleg met omwonenden is een absolute vereiste, dat is voor beide initiatiefnemers vanaf de allereerste planvorming het uitgangspunt geweest. Van Helvoirt was zelf voor het waterschap aanwezig bij de eerste buurtgesprekken om de zorgen van burgers te bespreken. Dit overleg vindt inmiddels plaats in het Bewonersplatform en de Omgevingsadviesraad. ‘Wij willen er alles aan doen wat in ons vermogen ligt om overlast door geluid en slagschaduw te verminderen of weg te nemen’, zegt Van Helvoirt. ‘Zo is er een wettelijke norm dat je een bepaald aantal uren slagschaduw mag veroorzaken op een venster. Wij hebben gezegd: we streven naar nul uren slagschaduw. Dan maar wat minder opbrengsten.’

Geen winstoogmerk
Maarten Delen: ‘IJsselwind en het Waterschap gaan niet uit van wat moet, maar van wat in redelijkheid en goed overleg mogelijk is. Natuurlijk is niet iedereen blij met de windturbines in de directe omgeving. Dat is ook zo bij de aanleg van een nieuwe weg, een nieuwe wijk of een uitbreiding van het spoor. Maar we doen er samen met het waterschap alles aan om mensen tegemoet te komen. En we zijn heel blij dat ondanks de meningsverschillen de tegenstanders met ons in gesprek blijven.’

Van Helvoirt: ‘Als we als waterschap lasten naar een gebied brengen, willen we ook een deel van de lusten bij de omwonenden laten landen. Wij zijn geen commerciële partij die gaat voor zoveel mogelijk winst. Wij gaan voor de maatschappelijke winst. Daarom delen we, net als IJsselwind, 20% van de opbrengst met de omgeving. De komende maanden wordt met de direct omwonenden verder gesproken over de hoofdlijnen van een regeling voor de bewoners en het gebied. Op basis daarvan worden de details van de bewoners- en dorpenregeling verder uitgewerkt met het Bewonersplatform en de Omgevingsadviesraad.

Delen: ‘Als energiecoöperaties is ons belangrijkste doel lokaal duurzame energie opwekken. Een fors deel van de opbrengst van de windenergie is voor de omwonenden. Het overige geld verdwijnt zeker niet in de zakken van aandeelhouders. De energiecoöperaties gebruiken het voor nieuwe duurzame initiatieven. Onze leden hebben daarin het laatste woord.’