Bevrijding

Begin april 1945 is de regio ten westen van de IJssel, met Twello, Posterenk, Voorst en Wilp, nog in handen van de Duitse bezetter. Vanuit het oosten rukken echter de Canadese troepen op richting het noorden en het westen. Het regiment moet daarvoor echter de natuurlijke barrière de IJssel oversteken, die vanaf de andere oever zwaar bewaakt wordt door de Duitsers. Op 11 en 12 april wagen de Canadezen de oversteek, kort nadat ze met grof geschut vanuit Gorssel de Duitse soldaten uit de donjon van kasteel de Nijenbeek hebben verdreven. Die hadden zich onder meer verschanst in het 13e-eeuwse kasteel, dat met zijn dikke muren en vrije uitzicht over de rivier een strategische uiterst sterke locatie is. Na felle gevechten met doden en gewonden aan beide zijden, slagen de Canadezen erin de overkant te bereiken en geven de Duitsers zich over. Achteraf zullen de Canadezen zeggen dat de Duitse linies bij de IJssel tot de best verdedigde stellingen behoorden die ze gedurende de oorlog tegenkwamen.

Het is vlak na deze oversteek dat soldaat Allan Reginald Finer, radio-operator in het Seaforth Highlanders of Canada-regiment met een potlood zijn naam krast in het pleisterwerk van het zwaar beschadigde kasteel. Uitgeput, waarschijnlijk, maar ook in een overwinningsroes. De soldaat vertrok, de inscriptie bleef. Decennialang wist niemand precies wie de persoon was die achter soldaat ‘A.R.Finer’ schuil ging. Nu, 78 jaar en een online speurtocht later, krijgt Finers zoon Dave de op de muur gekraste naam van zijn vader voor het eerst te zien. Hij is verrukt. “De oorlog was zwaar voor mijn vader.” In 1943 raakt hij zelfs gewond aan zijn bovenbeen door een granaatscherf. Finer: “Hij vocht op Sicilië, in Italië en later in Nederland. De Nederlandse bevolking had zwaar te lijden onder de Duitse machthebber. Mijn vader en zijn vrienden raakten bevriend met een Nederlandse familie en zij hebben die mensen een deel van hun rantsoen gegeven.” De oorlog bracht veel leed, weet Finer, maar “de oorlog heeft mijn vader ook langdurige vriendschapsbanden opgeleverd.” Dave Finer woont inmiddels al vele jaren in Engeland en zijn vader overleed in 2009 op 91-jarige leeftijd, maar het zien van de foto van zijn vaders naam brengt hem onmiddellijk weer terug naar het verleden. “Oude herinneringen komen boven drijven.”

De Nijenbeek

Na de oorlog raakt De Nijenbeek in verval en wordt langzaamaan een ruïne. Een plek waar avontuurlijke jongeren en andere nieuwsgierigen zich langs brokstukken en barricades een weg naar binnen banen. Veel van deze ongenode gasten laten hun naam op de muren achter, zegt kasteelgids Frans Pieters. “Zo van ‘ik ben hier geweest’. Die inscripties zijn op allerlei plekken in het kasteel te vinden. De oudste is die van de Canadese soldaat A.R. Finer.” Dat is trouwens ook de meest zichtbare én de meest interessante, vindt Pieters. “Er zijn natuurlijk heel veel namen bij van mensen die je kent uit de streek. Maar het is juist de inscriptie van de Canadese soldaat die opvalt op de muur in een van de kamertjes waar zeven eeuwen eerder hertog Reinald III opgesloten heeft gezeten. Een inscriptie die nu een eigen gezicht en een eigen verhaal krijgt.”

Jaarlijks vanaf juli t/m oktober is elke twee weken de Nijenbeek het hele weekend opengesteld voor bezoekers. Onder begeleiding van een gids worden er per weekend acht rondleidingen verzorgd.

Toegang is gratis maar aanmelding is vereist. Dit kan op de website: https://denijenbeek.nl/bezichtiging/

Herdenking Operation Cannonshot

Ieder jaar vindt rond 12 april bij de gedenksteen langs de IJssel de herdenking van Operation Cannonshot plaats. Er wordt dan eer bewezen aan de Canadese soldaten die op 11 en 12 april 1945 de IJssel overstaken ter hoogte van Gorssel. De 48th Highlanders of Canada waren onderdeel van de 1e Canadese Infanterie Divisie. Er zijn veel slachtoffers gevallen tijdens de oversteek en de uren daarna.

De gedenksteen bevindt zich buitendijks ter hoogte van de kruising van de Marsstraat met de Houtwalstraat in Wilp. Dit jaar is de herdenking op zaterdag 15 en zondag 16 april. Wilt u de herdenking bijwonen? https://www.facebook.com/hashtag/wilpremembers

[FOTO1]

De inscriptie van Allan Reginald Finer.

[FOTO4]

Foto van Allan Reginald Finer