Je moet het leven nemen zoals het valt

Twello- Hij heeft bijna de leeftijd van 80 jaren bereikt en noemt dat zelf ‘hartstikke oud’. Maar wie een rijk leven leeft blijft ‘bij de tijd’ en jong van geest. Al kosten volgens hem alle dingen wat meer moeite dan tien jaren geleden, de levenskunstenaar is niet iemand die op tijd bespaart. Het spreken gaat moeiteloos, zijn verhalen zijn gevuld met rijkdom en wij mogen proeven van die weelde én lekkere koffie. Aan tafel bij de voormalig onderwijzer, hoboïst, politicus en dichter Martinus Ooms.

Wonen op ’t Slyck
Martinus schreef in de vroegere jaren veel gedichten onder het pseudoniem ‘Tinus van ’t Slyck’. Velen daarvan werden ook gepubliceerd in het Voorster Nieuws, destijds nog onder de bezielende leiding van Gert Jacobs. Altijd was er bij mij de vraag, waar die naam vandaan kwam. Vandaag is daar het antwoord; de boerderij van Martinus draagt de naam ’t Slyck. “Dat spreek je uit als ut Sliek” laat de eigenaar weten. Boerderij Het Slyck is gebouwd in de 19e eeuw en een rijksmonument. Eenmaal binnen kunnen we ook volop de authentieke sfeer inademen. De gastheer gaat ons voor naar de deel, waar hij vele jaren geleden een bewoonbare ruimte creëerde om te kunnen werken, te musiceren en visite te ontvangen.

De onderwijzer
De roots van de dichter liggen in Twello, waar zijn vader een kolenzaak en brandstoffenhandel had. “Mijn broer wilde de zaak overnemen en dus ben ik maar naar de Mulo gegaan. Ik had niet zoveel keus als zoon van een middenstander. Je had geen voorbeelden van beroepen die er waren. De kweekschool sloot aan op de vooropleiding en ik kon dus wel in het onderwijs verder.” In de tijd van de dienstplicht wist Martinus deze in te korten tot een jaar. Hij kon namelijk gaan werken in Rotterdam, waar sterk behoefte was aan onderwijskrachten. De regel was, dat je de dienstplicht na een jaar vaarwel kon zeggen.

Vaste grond onder de voeten
Het was een aantal jaren later, dat de onderwijzer de grote stad maar wat graag vaarwel zei en verhuisde naar Wanneperveen. “Een dorpsschooltje, waarbij het dialect van de bevolking bijna gelijk was aan dat van Twello, dus kon ik goed met de mensen overweg.” Martinus voelde zich weer verbonden met zijn omgeving en werkte er met veel plezier. Maar zoals dat ging in die tijd, studeerde je in de avonduren door om meerdere akten te halen om vervolgens de stap te maken naar het voortgezet onderwijs. Wageningen werd zijn volgende woonplaats, waar hij les ging geven aan een MAVO school.

Gouverneur
Het wonen en werken op de Wageningse Berg werd vervolgens verruild voor een functie als gouverneur, zoals dat destijds werd genoemd. “Vier jaren lang was ik begeleider en pedagogisch medewerker in een internaat in Culemborg, waar ik ook kon wonen.” In die tijd ontwikkelde zich ook de zgn. Middenschool. Het doel daarvan was, om als leerlingen na de basisschool een vervolgopleiding te krijgen waarin ze zich konden oriënteren op een verdere beroepsopleiding. Martinus voelde veel affiniteit met deze vorm van onderwijs en sloot zich na vier jaren internaat weer aan om mede vorm te geven aan het nieuwe fenomeen. Hij verhuisde naar Franeker en vertrok jaren later naar Apeldoorn, waar hij tot z’n vroegpensioen bleef werken.

“De politiek, daar kan je een heel leven mee vullen!”
De vruchtbare grond in de gemeente Voorst liet Martinus groeien in de politiek. In die tijd fuseerde de Groen Links met PvdA en D66. Martinus Ooms was tien jaren raadslid en is nog steeds actief binnen de fractie van GroenLinks, waarbij de samenwerking met PvdA nog bestaat en D66 weer op eigen benen verder is gegaan. “Eerlijk gezegd ben ik in de politiek gegaan toen er werd gesproken over de rondweg Twello. De weg zou door natuurgebied ‘t Hartelaer moeten. Tal van gedichten heb ik toen ook gemaakt en geprobeerd de weg tegen te houden. Het werd een halve rondweg en een halve moet heel worden, dus ik ben benieuwd. Het is nog steeds een heet hangijzer. De politiek? Daar kan je een heel leven mee vullen!”

Protestdichter
Dichten als protest, schrijven over de aantasting van het buitengebied en over de historie van bijvoorbeeld gebouwen. “Ik heb wat met cultuurhistorie, zoals mijn eigen woning. Het is niet meer een boerderij maar je kan er heel goed wonen”. Maar waarom dan niet het Nederlands maar dialect? “Het kwam misschien wel door Friesland waar ze alleen maar hun eigen taal gebruiken, dus ben ik in dialect gaan schrijven” en zo produceerde dichter van ’t Slyck ca. zeven bundels welke ook werden uitgegeven.

Een tekort aan tijd
Martinus Ooms is een vitale man van lijf en geest en houdt van de dingen die hij doet. Hij speelt al sinds zijn jeugd hobo en is actief musicus bij Cadenza Twello en speelt tevens bij ‘Abraham gezien’ in Deventer. Hij is een van de oprichters van Galerie De Statenhoed en lid van het schrijverscafé aldaar. En wanneer organist Henk Noordman een keer niet kan spelen op het orgel van de grote kerk in Twello, is Martinus Ooms degene die achter de schuiven en pedalen mag plaatsnemen. De auto is inmiddels afgedankt maar waar hij ook moet zijn, met de fiets is de gehele gemeente Voorst te bereiken. Zelf zegt hij zeeën van tijd te hebben maar anderzijds is er dus ook een tekort aan tijd.

Christelijk leven
Het Christelijk geloof heeft bij Martinus altijd een leidende rol gehad in het leven en zijn keuzes qua werk. “Ik ben altijd op een christelijke school geweest, dat werd ook ingegeven door mijn ouders. Er was geen kans dat ik naar een ander soortige school zou gaan. Mijn opvatting was altijd wel, dat je de kinderen naar een omgeving stuurt die bij hun past. Laat de kinderen in een omgeving komen waar dezelfde regels en opvattingen gelden. Persoonlijk ben ik altijd een groot voorstander geweest van christelijk onderwijs.” Het is dan ook voor de hand liggend, dat hij niet alleen het christelijk onderwijs ontving, maar ook als leerkracht het onderwijs in die richting volgde.

Het geloof in liefde
Een partner is er nooit geweest in het leven van Martinus Ooms. “Een vrouw lag niet op mijn pad” aldus de dichter. “Ik ontdekte in de loop van mijn leven dat ik een homo ben, maar heb nooit de vrijheid gehad om een partner te zoeken. Dat lag toen al niet voor de hand, al vond ik niet dat ik slechter was of dat ik geen homo mocht zijn. Er was een tijd dat veel homo’s trouwden, maar dat zag ik voor mij niet weggelegd. Een man kwam er wel op mijn pad, maar ik heb niet doorgepakt.”

Gelijke behandeling en een rijk gevuld leven
Martinus was lid van vakbond CNV en prijst de inspanningen welke er zijn verricht voor gelijke behandeling van mensen in het onderwijs. “Maar ik had wel door dat in sommige Christelijke kringen homo’s geen les zouden geven. De vakbond gaf toen al aan dat het niet uit zou moeten maken.” Ondanks het niet hebben van een levenspartner, is het leven van Martinus Ooms rijk gevuld. Omringd door de vele kunstwerken in zijn woning en de verhalen aan de muur van zijn woonkamer, de vele herinneringen aan bijzondere tijden en op handen worden gedragen bij het vele werk dat hij nu nog verricht. Dat alles maakt het leven van Martinus Ooms tot de bijzonderheid van eigenlijk een gewone man.

woensdag 23 september 2020

Deel dit bericht