“Het gaat om panden die weliswaar waardevol, beeldbepalend of cultuurhistorisch zijn, maar geen monument. Die panden of zelfs bouwwerken, want het kan ook gaan om een sluis of brug, verdienen het ook om beschermd te worden.” Naar aanleiding van een aangenomen motie in de raad is opdracht gegeven, om niet alleen in het buitengebied te kijken, maar ook in de dorpskernen. Het buitengebied is inmiddels afgerond.

Volgens de wethouder kwam het té vaak voor, dat eigenaren van een heel mooi gebouw met een sloopmelding kwamen. “Als gemeente had je dan helemaal niets in handen om ze te kunnen weerhouden van het slopen. Dan ging ik erheen met de mededeling ‘ik heb niks in handen om het u te verbieden, maar u zou wel gék zijn als u het deed, want …’ en dan probeer je mensen te enthousiasmeren.” De wethouder schetst de situatie van mensen die aanvankelijk dachten ‘waar bemoeit die gemeente zich mee’ en achteraf heel blij zijn dat ze hun pand behouden en opgeknapt hebben omdat er veel meer waarde in zat dan ze aanvankelijk dachten.

“Ik hoor te vaak van mensen dat je moet slopen, dat het te oud is en dat je beter kan nieuw kan bouwen. Maar als je het sloopt ben je de geschiedenis kwijt, dat komt nooit meer terug en dan kan je wel iets bouwen dat erop lijkt, maar het heeft geen geschiedenis in zich.” Op de vraag aan de wethouder, of het kostenaspect daar ook niet een rol speelt, omdat gezegd wordt dat nieuwbouw voordeliger is dan verbouw? “Het is een misvatting dat restaureren altijd duurder zal zijn. Het is niet gezegd dat het nooit zo is, maar lang niet altijd.” Er zijn volgens de wethouder steeds meer mogelijkheden om ook monumenten net zo duurzaam te krijgen als je maar wilt, maar uiteindelijk heb je iets dat veel waardevoller is én bewaard blijft voor het nageslacht.

Een voorbeeld van het mogelijk verdwijnen van karakteristieke panden in de gemeente Voorst, is het ‘Mr. A.C. Baron van der Feltz’ gemaal in Terwolde, gelegen aan de Bandijk en eigendom van Waterschap Vallei en Veluwe. “Het waterschap had wilde plannen om een groot deel van het gemaal te slopen want het koste allemaal onderhoud en dat paste niet in hun beleid. Maar het is een prachtig ensemble, wat ze zelf echter niet zo zagen. We zijn nu zover dat het binnen het Waterschap wordt erkend als ‘zeer waardevol en cultuurhistorisch’, behorend tot een van de dertig belangrijkste cultuurhistorische gemalen in het land. Dus ze zijn in die zin om, dat het bewaard blijft en we zoeken samen naar een andere functie.”

“Nederland heeft zeventien miljoen voetbalcoaches maar ook zeventien miljoen architecten”. Arjen Lagerweij maakt vaak kennis met sceptici en het is de kunst om mensen mee te nemen in de historie als eigenaar van een pand. Daarbij samen optrekken om te bezien, hoe het karakter van een pand behouden kan blijven, welke mogelijkheden er zijn tot verbetering en daarin de eigenaren ook kunnen ondersteunen. “Je moet het niet zien als bemoeien, maar we willen juist helpen. Het gaat niet zozeer om de subsidie, maar uit onderzoek is gebleken dat de mensen die monumenten of cultuur historisch waardevolle panden hebben, juist het meest gelukkig zijn met goede adviezen vanuit de gemeente. We leren ze hun plek kennen omdat ze geen idee hebben dat ze op goud wonen en adviseren bewoners hoe ze iets kunnen doen. We willen niet als hindermacht worden gezien, maar als hulp, steun en toeverlaat.”

“Iedereen kent wel een voorbeeld van een pand dat gesloopt werd, waar we achteraf stellen dat het zonde is. Iets slopen waar je achteraf spijt van hebt, komt nooit meer goed!” aldus de wethouder. Gebouwen vertellen een belangrijk tijdsbeeld al moet ook gewaakt worden voor hetgeen is beoogd. Panden bewaren voor de toekomst is meer waardevol, wanneer ook de directe omgeving een historische uitstraling heeft. Zijdelings memoreert Arjen Lagerweij dan ook aan onze leefomgeving. Het verstenen van leefgebieden, prachtig groen maakt plaats voor schuttingen, klinkers en grind verdrijven tuin en gazon. “Mensen vinden het ook fijn om de geschiedenis en daarmee de identiteit vast te houden. Maar het begint bij het enthousiasme van de bewoners!”