Door Jos Bosch

Vanaf kleins af aan is Jesse al geïnteresseerd in treinen. Opa en oma wonen langs het spoor en tijdens vakanties wordt er veel naar treinen gekeken. Zijn leeftijdsgenootjes op de kleuterschool spelen met tractoren, Jesse speelt alleen met treinen. Maar hoe is dat nu, terwijl je beroepsmatig iedere dag bezig bent? “Je hebt nu niet zoveel zin meer om de hobby uit te oefenen, omdat het je beroep is” aldus Jesse. “Maar ik ga op vakantie naar Slovenië en ja, dan komen er treinen voorbij waar ik naar ga kijken!”

Het is een stralende zaterdag wanneer ik Jesse thuis in De Vecht bezoek. Het plannen van de afspraak was al een uitdaging, want de gastheer heeft een volle agenda. Al snel valt het woord vakantie, welke de dag erop gaat beginnen. De reis gaat met enkele vrienden naar Slovenië “maar niet voor de treinen hoor! We gaan gewoon vakantie vieren”. Even de knop om en op andere gedachten, want het werk als machinist vraagt de nodige uren per week. “Het is niet alleen de tijd dat je aan het rijden bent, je moet er ook naar toe” en die reistijd kan worden opgeteld bij de rijtijd.

Rijdienst en rangeerdienst

Maar wat kunnen wij ons voorstellen bij zijn job? “Er is veel afwisseling. Er zijn rijdende diensten en rangeerdiensten. Bij rijdende diensten (op de hoofdbanen, dus trajecten tussen bijvoorbeeld steden) neem je een trein over, doe je de controle en dan rij je de trein naar een eindbestemming/grensstation. Bij rangeerdiensten ben je continu bezig om treinen van/naar de terminal te brengen, iets dat zich voornamelijk in de haven van Rotterdam afspeelt maar ook in de industriegebieden van het achterland.”

Reizigers of cargo

Wij als eventuele treinreizigers komen vooral de machinisten tegen van de personentreinen. Jesse heeft bewust gekozen voor het goederenvervoer. “Vroeger was het allemaal NS (Nederlandse Spoorwegen). Wie reizigers deed, deed ook goederen. Daarna kwam de tijd van reizigers of cargo. Op een gegeven moment is alles geprivatiseerd. NS rijdt nu alleen nog reizigers. En het goederenvervoer? Daar zijn alleen in Nederland al twintig maatschappijen die dat doen.”

Treinen rijden dag en nacht, dus onregelmatig werk? “Je wordt overal ingezet, afhankelijk van het werkpakket. Zo kan je de ene dag een rangeerdienst hebben en de volgende dag moeten rijden.” Jesse rijdt voor Rail-Force-One. “RFO komt eigenlijk zo’n beetje overal en rijdt met diverse materieeltypen en dat interesseerde me wel. RFO zit ook in Duitsland en veel bij de grenzen Bad Bentheim en Emmerich. Daarbij heb ik veel afwisseling in de diensten.”

Voor ieder product andere wagons

De koffie wordt vanzelf koud, want Jesse praat honderduit over zijn werk. Hij is haast niet te stoppen en het is dat ik tien vingers blind kan typen, anders zou ík degene zijn die af en toe aan de noodrem zou trekken. Het enthousiasme over het vervoer per trein is groot en daar is alle reden toe. “We vervoeren ook van alles; auto’s, staal, kolen, containers als ook gevaarlijke stoffen. Containers is het grootste gedeelte van het werkpakket. In een container kun je alles stoppen dat je kunt bedenken. Maar een container blijft een container, ongeacht wat je erin vervoert. De diversiteit heeft juist wat meer. Voor ieder product dat je vervoert heb je andere wagons en dat vind ik juist zo leuk.”

Veiligheid

We duiken even dieper in de materie. Het transport neemt hand over hand toe, zowel over de weg, het water, door de lucht als over het spoor. De laatste als een schone vorm van transport doordat het merendeel elektrisch wordt voortgedreven. Maar hoe zit dat met hetgeen wordt vervoerd? “Wij horen dat mensen zich zorgen maken over de treinen en vloeistoffen. Maar over vrachtwagens hoor je dat nooit. Het spoor is de meest veilige transportmobiliteit van de hele wereld. Treinongelukken komen zowat niet voor, met vloeistoffen amper. Daarentegen ligt er wel iedere dag een vrachtwagen met vloeistoffen op z’n kant. Ik zeg niet dat de vrachtwagen niet veilig is, maar het is een voorbeeld.”

“De kans dat het misgaat op het spoor is heel klein, want alle controles zijn er, al begrijp ik dat mensen angsten hebben. Een trein wordt altijd nagezien, remmen worden gecontroleerd, er zal niet zo snel wat met een trein gebeuren. Buiten dat hebben we beveiligingssystemen aan bood. Word ik onwel? Dan stopt de trein. Reageer ik niet op een sein? Dan word ik stilgezet. De trein is een veilige manier van transport. De zorgen zijn niet onterecht, maar wel ongegrond. Een trein gaat niet zomaar op z’n kant.”

Gevaarlijke stoffen

Okay, zeer beperkte risico’s maar we zijn toch niet blij met die tanks langs onze voordeur. “Bij je opleiding wordt je aangaande goederen ook gelijk opgeleid voor de gevaarlijke stoffen. Je dient te weten wat de gevaarlijke stoffen zijn en in welke klasse ze thuishoren. Je hebt stoffen die heftig reageren op water, andere stoffen zijn giftig of gevaarlijk voor het milieu.

Machinist zonder rijbewijs?

Je was 18 en 3 maanden toen je op de bok plaatsnam. De meesten hebben dan nog niet eens hun rijbewijs! “Je kan in theorie eerder machinist zijn dan dat je een rijbewijs hebt. Maar ja, je moet ook naar je werkplek en dat kan niet altijd met de trein, dus zul je toch een auto moeten hebben én dus je rijbewijs! Daarbij willen ze toch wel graag dat je het rijbewijs hebt.

Toekomst en ambities

We ontkomen er niet aan. Iemand van 22 heeft ongetwijfeld nog heel veel ideeën en plannen voor de toekomst. Allereerst de toekomst voor het spoorvervoer? “Vervoer per spoor zie ik rooskleurig in. Zie alleen al de klimaatdoelstelling. De meeste locomotieven zijn elektrisch, dus geen CO2 uitstoot. Er zou veel meer over het spoor moeten gaan.”

En de ambities van Jesse Uenk? “Machinist in Duitsland worden! Daarvoor moet je de Duitse taal en de regelgeving kennen. Per deze maand augustus begin ik met de opleiding voor de Duitse regelgeving. Na vier maanden opleiding mag je dan in Duitsland rijden. Nu mag ik nog alleen tot de grens. Duitsland is heel anders, je rijdt nog steeds met een trein, maar in andere landschappen met andere regels. Het is een nieuwe uitdaging!”