Dat bleek tijdens de boeiende gedetailleerde audiovisuele presentatie, afgelopen dinsdag 3 mei 2022 in de Pompe te Wilp, van Bert Visser uit Klarenbeek. Bert, o.a. lid van de Historische Vereniging Voorst, maakte deze presentatie, welke helder ingesproken werd door zijn vrouw Ina Visser-Meijer.

Ja, de Tweede Wereld oorlog galmt nog altijd na, zo ook in de gemeente Voorst, waaronder ook Wilp. In de goed gevulde zaal moesten de stoelen voor aanvang worden aangevuld.

Capitulatie te Wilp… Nederland 1940

Na een hartelijk welkom door Hannie Kempink werd eerst uitgebreid ingegaan op de vroege dagen van de Duitse bezetting, in mei 1940, in en om de Stedendriehoek; Zutphen-Deventer-Apeldoorn.

Welke begon met de aankomst van Duitse pantsertreinen, die strandden voor de opgeblazen bruggen over de IJssel.

De IJssel oversteekplaatsen werden stap voor stap beschreven wat uiteindelijk leidde tot de capitulatie o.a. in Wilp en de gemeente Voorst.

Cannonshot… de eerste twee cruciale dagen

Na een korte pauze werd zeer secuur, aan de hand van de - in elkaar geritste - ‘war dairys’ (oorlogsdagboeken van de betreffende Canadese regimenten) ingegaan op de bewogen uren van de eerste twee cruciale Bevrijdingsdagen 11 en 12 april 1945, tijdens Operatie Cannonshot.

Tijdens Operatie Cannonshot kwamen, van 11 tot en met 17 april 1945 in totaal 9 regimenten in actie.

Duidelijk kwam naar voren dat het de tweede brigade regimenten betrof, die Wilp daadwerkelijk bevrijdden in die twee dagen.

Het betreft de Canadese regimenten van de tweede brigade: 1. De Prinsess Patricia’s Canadian Light Infanterie (PPCLI – kortweg Patricia’s genoemd, 4 slachtoffers) en 2. de Seaforth Highlanders of Canada (de Seaforths genoemd, 14 slachtoffers) en 3. de Loyal Edmonton Regiment (LER – ofwel de Edmontons, ook wel ‘The Loyal Eddies’ genoemd of alleen Eddies, 5 slachtoffers). Tijdens die twee dagen vielen totaal 23 Canadese slachtoffers bij genoemde regimenten.

Er werd secuur ingegaan over de opmars over de Wilpse Klei (ten zuiden en oosten van Wilp), het vormen van een bruggenhoofd (uiteindelijk: IJssel - De Poll – Rijksstraatweg – Yperenberg - IJssel) en de doortocht/opmars door het dorp. Ook de tijden en locaties van het Royal Canadian Regiment, die als eersten het bruggenhoofd doorstaken bij het Patricia’s bruggenhoofddeel (dorp Wilp), en een kwartier later van de 48 Highlanders, werden stapsgewijs getoond betreffende de 12 april 1945.

Zo ook de locaties van beide eenheden tijdens het sneuvelen van commandant Mc Kenzie, van de 48 Highlanders (door een granaatscherf) nabij De Nieuwe Luine.

Er vielen bij de 48 Highlanders of Canada, op 12 april 1945, in totaal 9 slachtoffers (en de dag erop 4 slachtoffers binnen de gemeente) en bij het Royal Canadian Regiment (RCR) 1 slachtoffer. Gedurende Operatie Cannonshot, vanaf 11 t/m 17 april 1945, vielen er bij de 48 Highlanders in totaal 19 slachtoffers en bij de Royals 10 slachtoffers (later stierven er nog 3 aan de gevolgen van deze operatie).

O.a. Plaquette voor de ‘ware’ bevrijders

Na veel lovende woorden vanuit de zaal waren er ook dringende rondvragen, waarbij werd aangedrongen op een bredere of tweede plaquette aan de kerkmuur in Wilp, naast die van de 48 Highlanders.

De gedachte is een plaquette van de ‘ware’ bevrijders van Wilp toe te voegen aan de kerkmuur nabij die van de 48 Highlanders of Canada. En nog één ter hoogte van De Kribbe (nabij de oversteekplaats) waar de slachtoffers van deze regimenten daadwerkelijk een tijdelijk noodgraf kregen.

Dan is het gewenst dat de datum op het monument aan de IJssel wordt aangepast. Niet de twaalfde (toen staken de 48 Highlanders overstaken en later Steenenkamer, De Hoven bij Deventer en Twello bevrijdden) maar de elfde toen de voorcompagnieën van de Patricia’s en Seaforths daadwerkelijk in Buffalo’s (amfibievoertuigen) overstaken. Natuurlijk kan ook 11 t/m 17 april 1945, de data, van Operatie Cannonshot.

Het zou ook wenselijk zijn dat er informatieborden zouden kunnen komen bij het huidige monument aan de IJssel, bij De Kribbe (oversteekplaats en noodbegraafplaats en de kerk.

Mevrouw Kempink bedankte de Heer en Mevrouw Visser met een mooie tas wijn en hoopte op een jaarlijkse bevrijdingsbijeenkomst. Bert waardeerde dat.

Foto-onderschrift

U ziet de bezetting van de tweede brigade eenheden op de Wilpse Klei en bij het dorp Wilp op 12 april 1945 even na 04.00 uur. Het bruggenhoofd tot aan de Bandijk was toen bijna geheel in handen van de Canadezen. Later die dag werd het bruggenhoofd uitgebreid tot aan de huidige Rijksstraatweg.

De 48 Highlanders of Canada waren op vermeld tijdstip de IJssel nog niet over. De Duitsers waren op dit moment boerderij De Yperenberg aan het aanvallen en in het zuiden was er Duitse weerstand.