In Twente en de Achterhoek wordt alleen geblazen tussen de eerste zondag van de advent (“anbloazen”) en Driekoningen (6 januari, “afbloazen”). Het is het in muziekklanken omgezette verlangen naar licht. Ook zegt men dat met de lang aangehouden melancholieke klanken van de hoorn alle boze geesten verdreven worden. De midwinterhoorn heeft een lange historie in de regio en het oosten van het land.

Het is een lange, lichtgebogen, houten hoorn met een lengte tussen de 120 en 150 centimeter. Het hout van wilg, berk of els wordt doormidden gezaagd en uitgehold. De hoorns worden daarna ofwel aan elkaar gelijmd (droge hoorn) of in water gehangen, waardoor de twee houten helften opzwellen en naadloos op elkaar passen (natte hoorn). Het mondstuk, ook wel “happe” genoemd, wordt van (éénjarig) vlierbeshout gemaakt. Het geluid draagt ver, wie het eenmaal gehoord heeft vergeet het niet gauw. Het is vooral in de schemering (het “tweeduuster”) een stemmig geluid. De tonen die op een midwinterhoorn geblazen worden zijn natuurtonen, waarbij de hoogte van de laagste en hoogste toon afhankelijk is van de afmetingen van de hoorn. Men kan het instrument niet stemmen en elke hoorn is anders, waardoor het hoogst zeldzaam is als twee hoorns samen zuiver klinken.

De opzet is om na elkaar “de boodschap” van elkaar over te nemen en die door te geven. De melodie verschilt van buurtschap tot buurtschap. Een geoefende midwinterhoornblazen kan vier tot vijf tonen blazen op de midwinterhoorn. De melodieën liggen vast en er zijn twee gangbare loopjes. Het midwinterhoornblazen is opgenomen op de nationale lijst van immaterieel cultureel erfgoed.

Wat: “Afbloazen” midwinterhoornblazers

Wanneer: vrijdag 6 januari 2023 (Driekoningen) tussen 16.00 uur en 17.00 uur

Waar: Plein en Lourdesgrot Huis Duistervoorde

Wie: Bruggenbosche Midwinterhoornbloazers