Als amateurhistoricus, oud-bestuurslid, erelid maar ook actief lid van de Historische Vereniging Voorst, beschikt Jan over een uitgebreid privé-archief en weet hij de weg in de vele archieven. Door haar eerdere onderzoeken in verband met de publicatie van een viertal boeken was Milly ook regelmatig bij de Historische Vereniging te vinden. Op de ledenvergadering van 2019 maakten ze kennis. Milly vroeg zich al sinds ze in Twello kwam wonen af: “Waarom is er geen boek over de kastelen en landhuizen in Voorst?” Volgens haar moest dat nog, dus dat was ook de reden om er zelf in te duiken. Inmiddels -verdiept in de geschiedenis van het Holthuis- kwam ze met een vraag bij Jan terecht op die bewuste vergadering. Zo ontstond het idee: Zullen we samen een boek maken?

Natuurlijk worden buitenplaatsen en landgoederen hier en daar wel benoemd in bestaande boeken, maar meestal alleen in Twello en met de globale historie. Na een inventarisatie van Milly en Jan in de hele gemeente, stond de teller op 64 buitenplaatsen, landhuizen en -goederen en 7 kastelen. Van de buitenplaatsen is nog een groot deel aanwezig, van de kastelen rest slechts De Nijenbeek. Helaas zijn er ook een aantal pareltjes in de loop der tijd verdwenen, zoals de Dernhorst en de Kolkhof.

Het boek behandelt uitsluitend buitenplaatsen en landgoederen die al vóór 1900 bestonden.

Per dorp en per object werden bouwhistorie en -min of meer- alle bewoners en erfopvolging uitgezocht. Er zijn geen uitgebreide stambomen opgenomen omdat die buiten de opzet van het boek vallen.

Jan: “Bij het doornemen van de vele akten, maar ook advertenties in oude kranten kwam je soms namen tegen, die dan weer een verband vormden met andere goederen of families. Dacht je dat het om een huis ging, bleek uit een advertentie van de notaris bijvoorbeeld, dat het een landgoed of buitenplaats betrof.”

Een juiste definitie van een landhuis, landgoed, en/of buitenplaats was soms lastig. Soms liep het in elkaar over, maar er bleven ook vragen of twijfel, zoals bijvoorbeeld bij de Fransenberg in Nijbroek, was het nu een spijker, onderdeel van een klooster of toch een kasteel?

Buitenplaatsen

Belangrijk voor de aanleiding om het boek samen te stellen was ook de vraag: Waarom stonden of staan er binnen de grenzen van de relatief kleine gemeente Voorst zoveel buitenplaatsen? Wie waren hun bewoners en waarom wilden ze juist in Voorst hun ‘pracht en macht’ tentoon spreiden? De concentratie van deze huizen was meestal te vinden rondom grote en rijke handelssteden, in bosrijke streken en langs fraaie rivieren zoals De Vecht. Met de rijke Hanzesteden aan de overkant van de IJssel zijn er dus in de gemeente Voorst opvallend veel gebouwd. De moeite waard om de historie van al deze fraaie objecten, met de grote invloed van hun bewoners op de plaatselijke geschiedenis, eens op een rijtje te zetten.

De meeste buitenplaatsen ontstonden uit landerijen met boerderijen; beleggingen van de adel en rijke handelaren in de stad. Om de benauwde en stinkende steden, vooral zomers, te ontvluchten betrokken ze dan een zomerverblijf op het platteland.

Veelal was dat de zogenoemde aangebouwde ‘lanterskamer’ of landheerkamer van een boerderij. Met name in de 19e eeuw groeiden die kamers uit tot buitenplaatsen met fraaie landhuizen omgeven door weelderige parken.

Resultaat

Ruim twee jaar werd er aan het boek gewerkt door de auteurs, eerst voornamelijk via mail of telefonisch. Er ging veel onderzoek in archieven -door alle coronaperikelen meest telefonisch of online- , maar ook gesprekken met bewoners of nazaten van vroegere bewoners aan vooraf.

Dat betekende voor de schrijvers heel veel heen en weer mailen. De laatste maanden werden gebruikt om de puntjes op de i te zetten.

Het is best heel bijzonder dat Milly en Jan elkaar zo goed kunnen aanvullen, vanuit ieders toch heel verschillend interessegebied, zodat het technische en verhalende deel van de geschiedenis in het boek samenkomt.

Het resultaat is een prachtig boekwerk in woord en beeld en vol historie over de gemeente Voorst.

Tijdens de boekpresentatie mag oud-burgemeester Jos Penninx het eerste exemplaar in ontvangst nemen.

Vanaf zaterdag 20 november 9.00 uur is het boek bij Oonk in Twello te koop voor € 37,50.

Voorinschrijven bij Oonk kan nog tot 19 november 2021. U betaalt dan € 35,—