Spijkerbomen folklore of volksgeloof ?

Diep in het woud in de Borinage staat een boom. Niet ongebruikelijk dat er in een woud een boom staat maar deze Acacia blijkt een uitverkoren boom te zijn waar helende krachten aan worden toegeschreven. De boom heeft mensen al vele generaties aangetrokken om er in tijden van rampspoed door ziekte en epidemieën, er hun steun en genezing te vinden. Folklore of volksgeloof? Ook nu nog wordt er gezocht naar de boom die hulp en steun moet bieden in angstige en bedreigende tijden zoals nu met de corona pandemie. Voor ons, zonder bijgeloof maar wel nieuwsgierig, was het ook een ‘pelgrimage’ om de boom, diep verstopt in het bos, te vinden.

De Borinage is een gebied in het zuid-westen van België, een voormalige oude mijnstreek met destijds bittere armoede. Vincent van Gogh voelde zich er toe aangetrokken en leefde geruime tijd tussen de mijnwerkers als protestants lekenprediker. Hij heeft op zijn eigen

wijze de armoede en ontberingen in de streek op zijn beroemde tekeningen en schilderijen een gezicht gegeven.

Ziekten en vooral besmettelijke ziekten zoals cholera en tyfus veroorzaakten massale sterfte onder de toch al door honger en slechte hygiënische omstandigheden, kwetsbare bevolking.

Het moet in deze tijden zijn ontstaan dat mensen in hun wanhoop zich door bijgeloof lieten leiden om het onheil af te wenden of om genezing te vinden.

Zo ontstond er in het bos van Beloeil een van de eerste zo genaamde ‘spijkerbomen’ meteen gevolgd door bomen in meerdere plaatsen in de regio. Waarom men om wat voor reden juist die ene boom uitkoos om er hun zorgen, hun ellende, hun pijn en hun heil te zoeken is niet helemaal duidelijk. Wel zocht men een bomen uit met een lange levensduur en vooral met een majestueuze kroon.

Om hun angst en vooral hun bescherming af te dwingen sloeg men met een spijker veelal een eigen kledingstuk in de stam van de boom. Hiermee meende men met het lapje of kledingstuk hun angst en pijn aan de boom over te kunnen dragen, zo was de gedachte.

Nu nog steeds.

Te zien zijn de meest uiteenlopende objecten, kinderkleertjes en kinderschoentjes, sokken, zakdoeken, spijkerbroeken, truien, ondergoed, en zelfs een stropdas. Deze laatste zocht kennelijk tegen een klein offer, maximale bescherming.

Verschillende verklaringen doen over het verschijnsel de ronde. Het gebruik zou terug te voeren zijn naar een cultus van de heidenen. Zo werd aangenomen dat welwillende goden in staat waren om het kwaad uit een ziek en angstig lichaam te halen.

Een ander iemand zag in de boom de schakel tussen de hemel, de kroon en de aarde, de wortels.

Ook zou er een Mariabeeldje gevonden zijn en werd het meteen gelinkt aan de helende kracht van Maria. Reden om er ook meteen een Mariakapelletje naast te plaatsen.

De oorspronkelijke boom van 150 jaar oud heeft zichzelf niet kunnen beschermen.

Na verloop van jaren, met zoveel spijkers in z’n bast verloor hij zijn eigen kracht en bezweek. Terneer geslagen ligt hij nu met al z’n spijkers en kledingstukken tegen de vlakte maar dat weerhield de (bij)gelovige bevolking er niet van om op die plaats een nieuwe soortgenoot te planten en tot heilige boom te verklaren.

Zo ging de folklore of het bijgeloof gewoon door ondanks dat de plaatselijke priester er zich hevig tegen verzette.

Ook deze ‘nieuwe’ alweer oude boom heeft al veel pijn en vooral angst in deze angstige tijd in zich op moeten nemen.

woensdag 30 december 2020

Deel dit bericht
Advertentie
Meer Algemeen nieuws