Voorst- Na een meer dan twaalf jaar durende speurtocht naar zijn wortels komt journalist Gerrit Wolters tot een verrassende conclusie: vrijwel iedereen met de naam Wolters in de regio Terwolde, Twello, Voorst, Wilp of Brummen is familie! Terwijl hij dacht nauwelijks familie te hebben die Wolters heet. Wat waren de Woltersen voor mensen? Wat deden ze voor de kost? Hoe zagen ze eruit? Zouden er gelijkenissen zijn? Waarom kende de schrijver zijn familie nauwelijks? Gerrit Wolters (1945, Deventer) wilde er alles van weten. Het resultaat van zijn speurtocht is het bij uitgeverij Van Warven in Kampen verschenen boek De wieg van Wolters.
Bakermat De Kolke
De wieg van al die Woltersen uit de Stedendriehoek Apeldoorn, Deventer en Zutphen stond aan de Klarenbeekseweg in Voorst, waar stamvader Wolter Jansen begin 1700 als horige ploeterde op boerderij De Kolke. Maar de geschiedenis van die wieg van Wolters gaat nog veel verder terug. De Kolke is waarschijnlijk een van de zeven boerderijen waaruit Voorst rond 900 is ontstaan. De boerderij staat er - herbouwd uiteraard - nog steeds: waar eeuwen geleden de eerste Woltersen de rivierkleigrond van Voorst bewerkten, runnen Albert en Corrie Wassink nu een boerderij annex winkel met midgetgolf en workshops.
Honkvast
Generaties lang bleven de Woltersen honkvast in Voorst; het dorp waarvan de inwoners in het boek Gemeente Voorst 1818-2018 worden omschreven als ‘een beetje stug en conservatief, de kat uit de boom kijkend, georiënteerd op de directe omgeving. Een wat dorpse, Oost-Nederlandse mentaliteit’. Wolters’ aan Voorst verslingerde voorouders bleven een paar honderd jaar lang een sterk op de boerderij en landbouw gericht geslacht. Een degelijke boerenafkomst dus - met een link naar oude Saksische boerenadel. Niet eens zo merkwaardig dat de Woltersen honkvast waren. Voorst was volgens de schrijver Jacobus Craandijk in 1875 een zeer aantrekkelijke plaats met ‘statige lanen, die hier den kronkelenden straatweg omzoomen’ en ‘schoone landgoederen, waarop menig genotrijke wandeling den minnaar der natuur is vergund’.
Slechts mondjesmaat verkasten familieleden naar elders - meestal na een huwelijk. En onder elders verstaan we dan op een steenworp afstand gelegen dorpen als Brummen, Empe, Gorssel, Klarenbeek, Leuvenheim en buurtschappen als Rhienderen, Empe, Appen, Gietelo, Oeken en Tonden. Later kwamen Wilp, Terwolde, Twello, Epe, Vaassen en grotere plaatsen als Apeldoorn, Zutphen en Deventer in beeld.
Eigen weg
De ‘grote trek’ naar verder gelegen oorden begon pas rond 1900-1910. Jonge mannen sloegen de vleugels uit en vertrokken uit de vertrouwde, agrarische omgeving. Het was de tijd van de grote uitvindingen: elektriciteit, stoomschip, telefoon, film en vliegtuig. De mensen waren vervuld van optimisme en vertrouwen. De techniek had het leven vleugels gegeven.
Ondanks enkele spaarzame uitstapjes naar Canada en Rheine bleef de honkvastheid bij de Woltersen overheersen, ook bij de latere generaties. Een echte Wolters gaat nooit ver van Voorst. Zo kan de Kolkweg in Terwolde gerust als ‘Eigen weg’ worden beschouwd. Al vier generaties woonden en wonen daar tal van Woltersen en hun nazaten.
Wie was de vader van Jansje?
Lees in De wieg van Wolters alles over de Wondermannen van Klarenbeek (Evert Jan en Anton Wolters), het mooiste meisje van Terwolde (Rikie Wolters), de oudste Wolters ooit (Herman Wolters, 104), de klokkenluider van Terwolde (Jannes Wolters), de wandelende encyclopedie van Beekbergen (Gerard Wolters), de veelgeprezen schoolmeester van Terwolde (Gerrit Willem Wolters) en over de zoektocht naar de onbekende vader van Jansje Wolters. Dat raadsel moest worden opgelost.
Niemand wist wie de biologische vader was van Jansje, het kind dat Anna Wolters op 26 december 1917 als 20-jarige ongehuwde moeder ter wereld bracht. Gekletst werd er wel. ‘Dat is er een van de bakker’, werd in Terwolde gezegd. De sleutel bleek in handen van Rikie Wolters, die nog wist dat haar moeder rond 1935 in Deventer een man aanwees en zei: ‘Kijk, dat is nou de vader van Jansje’. Zijn naam wist Rikie niet, alleen dat de man bakker was. Dus toch?
Alleen al het achterhalen van deze onbekende vader vergde een onderzoek van maanden: in archieven, op historische websites en in de oude Deventer binnenstad en via gesprekken met familieleden. Succes bleef niet uit: de vader werd gevonden, mede dankzij Deventenaar Mario Prudon, gespecialiseerd in genealogisch en historisch onderzoek.
Nieuwsgierigheidsvirus
Auteur Gerrit Wolters (1945) heeft zijn wortels in Deventer en Zwolle. Hij werkte jarenlang in de dagbladjournalistiek. In 2009 werd hij gegrepen door dat speciale nieuwsgierigheidsvirus dat genealogie heet: hij wilde alles van zijn voorouders weten. Na veel gesprekken met vaak verre familieleden, kenners van de streek in de Stedendriehoek Deventer/Apeldoorn/Zutphen, informatie van de Historische Vereniging Voorst en het naspeuren van boeken en archieven, kon hij na meer
dan twaalf jaar een veel uitgebreider beeld van zijn onbekende familie schetsen dan hij ooit had gedacht.
Van Wolters verscheen eerder het boek Een Echte Groeneveld is onbuigzaam, eveneens bij uitgeverij Van Warven in Kampen.
Over het boek:
Titel: De wieg van Wolters
Auteur: Gerrit Wolters
Uitgave: Uitgeverij Van Warven, Kampen
Druk: PrintSupport4U, Steenwijk
Prijs: € 29,95
ISBN/EAN: 978-94-93288-17-1
De wieg van Wolters is te bestellen via Uitgeverij Van Warven:
https://uitgeverijvanwarven.nl/product/de-wieg-van-wolters/
info@uitgeverijvanwarven.nl, 06-29737309
Auteur Gerrit Wolters met zijn nieuwe boek De wieg van Wolters.
woensdag 31 augustus 2022
