Anja Fricke: “Als kind leefde ik in de DDR. Op het moment dat de Muur viel, was ik 11 jaar oud. Dat maakt mij levend DDR-materiaal. Het is mijn passie om anderen over mijn jeugd te vertellen: mijn opvoeding, het schoolleven en het dagelijks leven in de DDR. Of dat verhaal jongeren aanspreekt? Jazeker. Vooral omdat Anja de geschiedenis tastbaar maak met persoonlijke documenten en typische voorwerpen uit het DDR-museum in Monnickendam.” Anja Fricke is verbonden aan het Duitsland Instituut dat onder meer gastlessen door ‘Zeitzeugen’ verzorgd.

In het eerste deel vertelde Anja over de deling van Duitsland van voor 1990 en feitjes, wetenswaardigheden en anekdotes over haar schooltijd en haar sport. Zo begonnen de leerlingen met de DDR-groet ‘Freundschaft’ die gebruikelijk was op scholen aan het begin van elke les. Mooi om te zien was dat Anja echt in haar ‘rol’ kroop als lerares in de DDR en dat ze daarbij ‘hamerde’ op de socialistische waarden uit die tijd. Zo toonde ze onder andere haar Jungpionier-outfit dat elk kind op de basisschool verplicht moest dragen. Ook had ze nog wat andere attributen uit de DDR meegenomen waaronder een rekenboek uit haar schooltijd waarin werd gerekend met ‘voorwerpen’ zoals tanks, bommen en geweren.

Het tweede deel van de gastles bestond uit een drietal opdrachten voor groepen leerlingen waarbij de nadruk lag op het ‘verkrijgen’ van een zgn. Urkunde. In de DDR was het namelijk heel gebruikelijk dat het regime de mensen beloonde met de ene na de andere onderscheiding. In het kader van de ‘socialistische staat’ waarbij het collectief centraal stond, was er voor elke werkzaamheid wel een oorkonde.

De opdrachten die de leerlingen moesten maken waren bijvoorbeeld het beantwoorden van een aantal vragen waarbij ze steeds ‘socialistische’ termen moesten gebruiken zoals ‘Je bent verplicht van de staat te houden, meer nog dan van je familie’. Ook moesten de leerlingen een socialistisch gedicht voordragen. Uiteindelijk bleek een groepje meiden de beste ‘presentatie’ te hebben en zij mochten dan ook de ‘Urkunde der DDR’ in ontvangst nemen, persoonlijk getekend door Anja Fricke.

Uit de reacties na afloop bleek dat de gastles erg geslaagd was hoewel sommige leerlingen duidelijk moesten wennen aan de ‘strenge’ Anja. Juist doordat zij in haar rol bleef, konden de leerlingen goed ervaren wat het is om eigenlijk niet je eigen mening te mogen uiten in een politiek systeem, zoals dat van de voormalige DDR. Anja was op het einde dan ook heel duidelijk in haar mening: Een regime mag jou nooit het ‘zwijgen’ willen opleggen, hoe socialistisch of democratisch deze ook moge zijn. Met een indrukwekkende ervaring en veel om over na te denken sloot Anja een bijzondere ochtend op het Veluws College Twello af.