Geert Ganzevles maakt ons deelgenoot van zijn hobby

De jongere generaties kunnen het zich maar moeilijk voorstellen dat het (drink)water niet altijd als vanzelfsprekend uit de kraan kwam. Daar moest men in vroegere jaren wel enige moeite voor doen n.l. pompen. Daar gaat een hele geschiedenis aan vooraf.

In de loop van de 17e eeuw kwamen de eerste waterpompen in zwang die ondiep grondwater oppompten. Ze verschenen aanvankelijk vooral in stedelijke gebieden, waar oppervlaktewater niet voorhanden was of zeer vervuild. Ze waren als stadspomp of dorpspomp bestemd voor gemeenschappelijk gebruik en een ontmoetingsplaats voor de bewoners. Ook de was werd bij dit soort pompen gedaan. Soms waren ze fraai uitgevoerd met een sierlijke natuurstenen behuizing. Veel van dergelijke pompen zijn gebouwd in de 18e eeuw. In de 19e eeuw kwam de gietijzeren pomp in zwang. Deze werd in serie geleverd door tal van ijzergieterijen. Ook gietijzeren plaatspompen, bedoeld voor particulieren zoals landbouwers, waren populair. Vele boerderijen, alsook woonhuizen, beschikten sindsdien over een handpomp waarmee men water oppompte.

Eind negentiende eeuw begon men in de geïndustrialiseerde landen in verstedelijke gebieden op grote schaal waterleiding aan te leggen, maar op het platteland kwam watervoorziening door middel van privépompen tot halverwege de twintigste eeuw nog veel voor.

Omstreeks het einde van de 20e eeuw begon men de waarde van de pompen voor het dorps- en stedenschoon in te zien en werden er op tal van plaatsen weer replica’s van de eens verdwenen dorps- en stadspompen opgericht.

Vroeger stonden bij en in de boerderijen maar ook in de keuken bij huishoudens of zelfs buiten een pomp. In de zomer was dit veelal geen probleem maar in de winter bij (strenge) vorst diende men wel de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen om de volgende dag weer onbekommerd water op te kunnen pompen.

Toen de waterleiding bedrijven er toe overgingen om in heel het land de nodige leidingen aan te leggen kwam de pomp veelal op de schroothoop terecht of werden als sierobject in de tuin geplaatst. Sommigen zagen toch wel iets meer in dit stukje vernuft wat de pomp is nu eenmaal is en gingen aan het verzamelen.

Eén van hen is de in Twello woonachtige Geert Ganzevles. Geert heeft er echt zijn hobby van gemaakt om de ouderwetse pompen een mooi plekje in zijn tuin te geven. En dat lukt hem wonderwel, de afgelopen jaren zijn er zo’n 25 pompen in zijn bezit gekomen. De meeste daarvan kennen wel een eigen verhaal, zo bezit Geert er een die destijds als laatste werd geproduceerd bij de IJzergieterij Industrie Vaassen. Een heel bijzonder exemplaar is de pomp die na de oversteek van de Canadezen bij Gorssel-Wilp na de bevrijding bij een boerderij werd achtergelaten. De pomp die zo’n 50 jaar lang dienst heeft gedaan op het kerkhof van Duistervoorde behoort ook tot de verzameling.

Geert gaat niet echt op zoek voor zijn hobby, maar er zijn altijd mensen, zoals familie en kennissen, die aan hem denken als er ergens een pomp opduikt. De koperen en gietijzeren pompen zijn bij hem in goede handen en worden door de hobbyist liefdevol opgeknapt en eventueel gereviseerd. Een heel bijzondere hobby die men niet vaak tegenkomt.