Het huis van Thorbecke.

Ondanks goede moed en een aangenomen amendement waarin tegen windmolens in de gemeente Voorst werd gestemd, zwichtte de Raad opnieuw voor de angst van “Het huis van Thorbecke”. “De Provincie fronst haar wenkbrauwen”, aldus de wethouder?? Thorbecke vormt ons bestuursstelsel waarbij onder andere de hiërarchie tussen gemeenten, Provincie en Rijksoverheid is vastgelegd. Daarin is het mogelijk dat de Provincie een besluit van een gemeenteraad naast zich neerlegt. Wethouder Vrijhoef schermt regelmatig met “Het huis van Thorbecke”. In november, tijdens een bijeenkomst met inwoners van de Voorsterklei, was het advies dat inwoners zich maar niet moesten verzetten tegen het windzoekgebied omdat anders Thorbecke zou ingrijpen. De bewoners hebben wel verzet aangetekend en inmiddels staan ze er beter voor dan in november. In de raadsvergadering van afgelopen week stelde Vrijhoef Thorbecke opnieuw aan de orde, ondersteund door zijn partijgenoot en uiteindelijk ook door Gemeentebelangen.

De Raad ondersteunde in de raadsvergadering bevindingen die binnen de VES zijn gedaan, waarbij 80% van de inwoners tegen windenergie is. Echter de Raad stemde daarna voor een motie waarin men de gevolgen gaat onderzoeken die kunnen voortkomen uit het amendement. Namelijk dat de Provincie het Raadsbesluit terzijde legt en plaatsen voor windenergie in het gebied gaat aanwijzen.

Onderzoek naar windenergie

Het doel, volgens Vrijhoef, is om uiteindelijk met een windonderzoek te kunnen beargumenteren dat windenergie niet de beste keuze is. Maar wat heeft een onderzoek voor zin als er zoveel in beweging is rondom kennis over het effecten van windmolens op milieu en mens? Welke zin heeft het om windzoekgebied 4 om ecologische belemmeringen (tijdelijk) uit te sluiten, wetende dat de Provincie al weer een onderzoek doet om die belemmeringen weg te nemen met een ander onderzoek? De RES 1.0 is uiterst diffuus over wat er uiteindelijk met windzoekgebieden gaat gebeuren. Wat mogen wij verwachten van een “onafhankelijk” onderzoeksbureau als Pondera, recent ingehuurd door de gemeente Zutphen inzake windzoekgebieden? De NRC publiceert afgelopen week dat dit onderzoeksbureau onderdeel uitmaakt van een firma die windmolenprojecten ontwikkelt en samenwerkt met infrastructuurhouders? Het proces piept en kraakt aan alle kanten.

RES aan het hoofd van de tafel

Met het aanroepen van het “Huis van Thorbecke” bestaat een gerede kans dat dit alsnog leidt tot een windonderzoek in de gemeente Voorst, waarvan de uitkomst ongewis is. De Raad zwicht hiermee voor de RES en levert opnieuw bewijs dat de RES bepaalt wat er gebeurt in een gemeente en niet de inwoners. De RES is geen bottom up benadering, zoals het zichzelf beschrijft. Het is een top down benadering waarin wordt opgelegd wat er moet gebeuren. Onze huidige demissionair minister Wiebes zou met deze RES de bevolking gaan verleiden tot de energie transitie. In praktijk maakt de RES het onmogelijk om op een eerlijke en gedegen wijze en vanuit bewoners de energietransitie te starten. Dat komt mede omdat meerdere partijen deelgenoot zijn van de opzet in een zogenaamde stuurgroep. Tot op heden hebben de burgers zelf weinig of niets in te brengen.

Liander en Vattenfall

Het is onbekend wat de belangen van grote energie leveranciers en netbeheerders zijn in deze discussie. Het is geen transparant proces.

Voorst voldoet tot 2030 al aan de eisen van de Rijksoverheid inzake de RES. Echter, de stuurgroep wil middels de RES 1.0 windmolens en drukt deze door, zo lijkt het volgens onze vereniging “Door weer en wind”. In Brussel ligt een wet gereed waarin buren en buurten zelf opgewekte energie mogen delen. Momenteel is het aanleggen van eigen infra structuur voor elektriciteitsnetten bij wet verboden. De kans dat de grote spelers positie verliezen is aanzienlijk bij deze ontwikkelingen. Voor hun geldt: hoe groter de energie opwekkers (5 megawatt windmolens of meer) hoe beter de controle, hoe hoger de subsidie.

Daarnaast kan een ander kostenaspect een rol spelen. Door windmolens te clusteren in de buurt van al bestaande infrastructuur kunnen netbeheerders goedkoper werken waardoor men kosten bespaart. Maar wie betaalt de rekeningen in het gebied van omwonenden, de rekening voor de vogels, de rekening voor de plaatselijke economie?

Wat kan de gemeente doen?

Middels zon op land worden de RES doelstellingen al gehaald binnen voorst. Emiel de Weerd van de VVD liberaal 2000 sprak wijze woorden. Hij gaf aan dat het gebied Voorst zeer sterke punten heeft, maar dat deze niet in windenergie liggen. Dit staat ook letterlijk in de RES. Andere raadsleden vielen hem aan door hem aan te rekenen dat hij het probleem van de windenergie verlegt naar andere gemeenten. Zoals in de RES staat, is windenergie een punt van discussie binnen de gehele Cleantech regio en is het terecht dat Emiel de Weerd dit punt inbrengt. Daarnaast heeft Zutphen binnen windzoekgebied 4 al 3 windmolens staan en er 3 in de planning. Door die op de grens met Voorst te zetten en in het nieuwe project zeer dicht op de grens bij Voorst te plannen heeft Zutphen 50% van haar probleem al in Voorst neergelegd. Wat op een grens staat is doorgaans iets wat gedeeld wordt.

Laat Voorst zich met omliggende gemeenten concentreren op de alternatieven en van daaruit met vol vertrouwen de energie transitie ingaan. Indien de gemeente windenergie niet uitsluit, zal dat vele mensen weerhouden van het inzetten van deze transitie. Immers, je kunt je best doen door een initiatief in de transitie te starten, maar als je dan tegelijkertijd een zaadje hebt geplant voor een windmolenpark dan schiet je jezelf in de voet.

De gemeenteraad is op de goede weg, maar moet zich blijvend uitspreken tegen windenergie en dit bij de RES cleantech regio neerleggen. Dit moet samengaan met een plan hoe de transitie hier wordt ingezet. Dat is transparantie en een bottom up benadering.

Burgers moeten uiteindelijk alles betalen

Wij hebben recht op transparantie, inzicht en inspraak. Uiteindelijk worden alle kosten afgewenteld op de bevolking, die tevens alle consequenties zal dragen. Het belang van infrastructuurhouders, energieleveranciers is daarbij ondergeschikt. Momenteel is dat niet zo.

En laten we het vooral samen doen: boeren, bewoners, experts, politici, ambtenaren enzovoort.

Vereniging Door Weer en Wind.